Auxiliary Power Unit — czym jest APU w samolocie?

Czas czytania 🕗 5 minut | 9 lipca 2024 | Tekst Mateusz Łapuć | Redakcja Klara Krysiak

Kojarzysz ten charakterystyczny hałas wydobywający się z samolotu przy wsiadaniu lub wysiadaniu? Większość osób myśli, że jest to dźwięk pracujących silników, jednak nie jest to prawda. Jest to tak zwane APU — pomocnicza jednostka zasilająca. Już wyjaśniamy, czym jest.

Przeczytaj również:

• Turbulencja nie taka straszna — czym jest i jak wygląda?
• Kim są kontrolerzy ruchu lotniczego? Niezastąpiony organ w lotnictwie
• Jak wygląda praca pilota liniowego? Rzeczy, o których możesz nie wiedzieć!

Auxiliary Power Unit to pomocnicza jednostka zasilająca, która odgrywa kluczową rolę w nowoczesnych samolotach. Jest to niewielkich rozmiarów silnik, pomagający uruchomić główne silniki samolotu oraz utrzymać jego podstawowe systemy pokładowe podczas postoju na lotnisku.

APU znajduje się zazwyczaj w ogonie i jest niezależnym od silników źródłem energii, co umożliwia jego uruchomienie w dowolnym momencie, bez względu na stan pozostałych systemów. Dzięki Auxiliary Power Unit możliwe jest zasilanie instalacji hydraulicznych i elektrycznych czy utrzymanie klimatyzacji, gdy samolot jest na postoju z wyłączonymi silnikami głównymi. Inaczej mówiąc, zasilanie z APU pozwala uniezależnić samolot od naziemnych źródeł zasilania.

Historia pierwszego zasilania elektrycznego APU w samolocie sięga początków XX wieku, a po raz pierwszy został on użyty w samolocie w 1916 roku. Gdy lotnictwo się rozwijało, a systemy samolotów stawały się coraz bardziej zaawansowane, zaczęto wprowadzać pewne zmiany i unowocześniania.

Pierwszym samolotem transportowym, który mógł pochwalić się wbudowanym Auxiliary Power Unit napędzanym turbiną gazową, był Boeing 727. Było to w roku 1963, a od tego czasu system APU wciąż się rozwija i udoskonala, znajdując zastosowanie nawet w wahadłowcach kosmicznych.

Jednostki pomocnicze APU działają na zasadzie małego silnika turbinowego, który w przeciwieństwie do silników głównych nie produkuje ciągu. Jego działanie polega na spalaniu paliwa lotniczego, aby generować energię mechaniczną, która napędza generator APU, dostarczający energię elektryczną do systemów pokładowych.

Dodatkowo powietrze sprężone z APU, jest potrzebne do rozruchu głównych silników statku powietrznego. Proces ten umożliwia załodze samolotu wykorzystanie APU do zasilania systemów pokładowych jeszcze przed uruchomieniem głównych silników. Jednostka mocy pomocniczej jest szczególnie istotna podczas przygotowań do startu oraz podczas postojów na lotniskach, gdzie dostęp do zewnętrznych źródeł zasilania może być ograniczony.

Uruchomienie APU na ziemi pozwala na zapewnienie działania podstawowych systemów samolotu oraz umożliwia uruchomienie silników głównych. To niewielkie urządzenie jest szczególnie istotne, kiedy na lotnisku nie ma jednostek zasilających na ziemi, tak zwanych GPU — Ground Power Units.

Jeśli lotnisko posiada Ground Power Units, pozwala ono na zasilanie systemów elektrycznych samolotu bez konieczności włączania jednostki APU, co ogranicza emisję hałasu i spalanie paliwa. Warto wiedzieć, że jednostka zasilania naziemnego (GPU) nie może być całkowitą alternatywą dla jednostki zasilającej pomocniczej (APU). Auxiliary Power Unit, a konkretnie sprężone w nim powietrze, jest niezbędne do rozruchu silników głównych samolotu.

Funkcji i korzyści ze stosowania jednostek APU jest wiele. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Zasilanie APU w lotnictwie pozwala na:

• Niezależne, podstawowe zasilanie systemów lotniczych, takich jak elektryka, hydraulika czy klimatyzacja podczas postoju samolotu.

• Uruchomienie silników głównych samolotu.

• Zasilanie podstawowych instalacji samolotu podczas awarii silników.

• Redukcję kosztów związanych z eksploatacją statków powietrznych, spalaniem paliwa i wykonywaniem lotów.

Auxiliary Power Unit to jednostka odgrywająca kluczową rolę w bezpiecznym wykonywaniu lotów. Możliwe zasilanie awioniki przez APU oraz innych systemów pokładowych sprawia, że w przypadku awarii lot może być kontynuowany w bezpieczny sposób do najbliższego lotniska zapasowego. Co więcej, generator APU posiada systemy, które potrafią automatycznie wykryć i ugasić potencjalny pożar jednostki, co dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo lotu.