Kuchnia cypryjska, czyli skarby morza na wyspie Afrodyty

🕗 7 minut | 12 lipca 2024 | Tekst Mateusz Łapuć | Redakcja Klara Krysiak

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co sprawia, że cypryjskie jedzenie jest tak wyjątkowe? Zapach świeżo złowionych ryb, aromat ziół rosnących w śródziemnomorskim słońcu, a także bogactwo lokalnych specjałów czynią ją prawdziwym rajem dla miłośników dobrej gastronomii. W naszym artykule odkryjesz, dlaczego ta malownicza wyspa, znana jako miejsce narodzin Afrodyty, jest kulinarnym skarbem Morza Śródziemnego. Zainspiruj się cypryjskimi smakami i zanurz się w tradycjach, które przetrwały wieki.

Przeczytaj również:

• Wakacje na Cyprze — 7 atrakcji i ciekawych miejsc
• 10 najważniejszych atrakcji Larnaki — odwiedzisz je wszystkie?

Podstawy kuchni cypryjskiej opierają się na śródziemnomorskich smakach, które tworzą unikalną mieszankę. Dania Cypru są nie tylko smaczne, ale także zdrowe i pełne różnorodności. Czytaj dalej i dowiedz się, których tradycyjnych cypryjskich dań wypada spróbować!

Tradycyjna kuchnia cypryjska ma swoje korzenie w bogatej historii wyspy, która przez wieki była miejscem mieszania się różnych kultur, z wielu regionów świata. Wśród tradycyjnych smaków, szczególnie popularne są:

• Musaka – musaka, pisana także jako moussaka, to warstwowe danie z bakłażanem, mięsem mielonym i sosem beszamelowym.

• Sos tzatziki – sos jogurtowy z ogórkiem, czosnkiem i ziołami.

• Loukoumades – słodkie pączki z miodem i orzechami.

Warto wiedzieć, że tradycyjne cypryjskie dania czerpią inspiracje ze sztuki kulinarnej Grecji, Turcji czy Włoch, co sprawia, że cypryjskie specjały są niezwykle zróżnicowane i bogate.

Charakterystyka kuchni cypryjskiej wyróżnia ją na tle innych gastronomii śródziemnomorskich. Wśród najważniejszych zasad i elementów cypryjskiej kuchni warto wymienić:

• Użycie świeżych, lokalnych składników, takich jak owoce, warzywa, mięso i ryby.

• Szerokie wykorzystanie lokalnej oliwy i oliwek, zarówno do gotowania, jak i do sałatek oraz innych potraw.

• Wykorzystanie przypraw, takich jak mięta, kolendra, oregano czy kminek.

• Popularność dań opartych na serach, zwłaszcza lokalnym serze halloumi i serze feta.

• Wpływy gastronomii greckiej, tureckiej i bliskowschodnie w tradycyjnych potrawach Cypru.

Różnorodność kuchni cypryjskiej objawia się zarówno w potrawach mięsnych, jak i rybnych. Wśród mięsnych przysmaków warto wymienić:

• Sheftalia – tradycyjna cypryjska kiełbasa z mięsa wieprzowego lub jagnięcego, zawijana w sieć tłuszczową.

• Kleftiko – kleftiko to duszone mięso jagnięce z warzywami i ziołami.

• Souvla – grillowane na długim szpikulcu świeże kawałki mięsa (najczęściej wieprzowego, jagnięcego lub koziego).

Z kolei najpopularniejsze cypryjskie skarby morza, można podzielić na:

• Świeże ryby, takie jak dorada, łosoś czy tuńczyk.

• Owoce morza, w tym krewetki, małże, kalmary czy ośmiornice.

• Rybne przysmaki Cypru, takie jak smażone kalmary ze skropioną cytryną sałatą czy grillowane ośmiornice.

Wśród dań kuchni cypryjskiej można wyróżnić wiele smakowitych potraw, które zadowolą podniebienia miłośników mięsa i wegetarian. Których popularnych cypryjskich dań spróbować będąc na wyspie? Poniżej znajdziesz nasze propozycje.

Ser halloumi to król cypryjskich serów, który charakteryzuje się gumowatą konsystencją i delikatnym, słonym smakiem. Proces produkcji halloumi polega na łączeniu mleka owczego i koziego, a następnie podgrzewaniu go do momentu, gdy zaczyna się ścinać. Wówczas ser jest formowany w kształt prostokątnych plastrów i solony.

Halloumi można podawać na wiele sposobów, zarówno na ciepło, jak i na zimno, a najpopularniejsza propozycja podania to smażony ser halloumi. Dzięki wyjątkowej konsystencji ser nie topi się też podczas smażenia czy grillowania, co czyni go idealnym składnikiem wielu potraw.

Kalmary to jeden z najczęściej spożywanych produktów kuchni cypryjskiej, ceniony za delikatność oraz smak. Przyrządza się je na wiele sposobów — najczęściej są smażone, grillowane lub zapiekane. Popularną potrawą są smażone kalmary z dodatkiem cytryny i świeżych ziół, które podawane są jako przystawka lub główne danie.

Odkrywając unikalne smaki Cypru, na pewno znajdziesz sałatkę grecką z lokalnym serem feta, produkowanym głównie z mleka owczego i koziego. Ser charakteryzuje się kruchą konsystencją i wyrazistym, lekko słonym smakiem.

Feta tradycyjnie produkowana jest w Grecji i na Cyprze i służy jako składnik wielu potraw. Idealnie komponuje się też z oliwkami, pomidorami, ogórkami i oliwą z oliwek. Ser feta często bywa marynowany z ziołami i oliwą, co tylko potęguje jego aromatyczny i intensywny charakter.

Pomimo nazwy, sałatka grecka ma liczne odmiany również na Cyprze. Tradycyjna sałatka pochodząca z Grecji, znana także jako choriatiki, składa się z ogórków, pomidorów, cebuli, oliwek, zielonej papryki oraz kawałków fety — wszystko skropione oliwą z oliwek i posypane oregano.

Wersja cypryjska może zawierać dodatkowe składniki, takie jak kapary, rukola, a czasami także awokado, co dodaje jej nieco lokalnego smaku. Co ciekawe, Cypryjczycy często doprawiają fetę miodem i posypują świeżymi ziołami przed podaniem z sałatką grecką.

Oliwa i oliwki to symbole cypryjskiej kuchni, od wieków cenione za wartości odżywcze oraz wszechstronność kulinarną. Oliwki, zarówno zielone, jak i czarne, są wykorzystywane jako składnik sałatek, przystawek i dań głównych. Oliwa z oliwek jest nieodłącznym elementem cypryjskiej kuchni. Uzyskuje się ją z najlepszych odmian oliwek, przez co wyróżnia się bogatym smakiem oraz wysoką zawartością zdrowych tłuszczów.

Dzięki zdrowotnemu wpływowi na organizm oliwa z oliwek jest często nazywana „płynnym złotem” i jest podstawą wielu diet zdrowotnych. Badania naukowe potwierdzają, że regularne spożywanie oliwy z oliwek może obniżać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, poprawiać profil lipidowy krwi oraz działać przeciwzapalnie.

Cypryjczycy z dumą dzielą się swoją oliwą z oliwek oraz oliwkami, które stanowią nie tylko ważny element codziennej diety, ale także kulturowego dziedzictwa wyspy.

Cypryjskie desery to doskonałe zakończenie każdego posiłku. Wśród słodkich smaków Cypru wyróżniamy:

• Loukoumades — słodkie pączki z miodem i orzechami, smażone na głębokim tłuszczu. Po spróbowaniu tradycyjnych potraw Cypru, taki deser będzie idealnym uzupełnieniem.

• Mahalepi — deser na bazie mąki kukurydzianej, podawany z syropem różanym i orzechami. Mahalepi to lekki, orzeźwiający deser na upalne dni.

• Baklava — warstwowe, słodkie i aromatyczne ciasto z orzechami i miodem, charakterystyczne dla gastronomii bliskowschodniej.

Na koniec pamiętaj — słodkie cypryjskie przysmaki najlepiej smakują w połączeniu z aromatyczną cypryjską kawą!

Inne produkty kuchni cypryjskiej warte zainteresowania to gulasz stifado, smażone kalmary i świeże owoce morza, szaszłyk z grillowanego mięsa — souvlaki oraz sałatka cypriot village salad.

Nieodłącznym elementem miejscowej gastronomii są też tradycyjne dania uliczne, a będąc na Cyprze, świeżą rybę dostaniesz niemal w każdej miejscowości.

W menu cypryjskiej tawerny znajdziesz wiele charakterystycznych dań kuchni lokalnej. Najpopularniejsze to:

• Koupepia — koupepia to liście winogron faszerowane mieszanką mięsa mielonego, ryżu, pomidorów i ziół, duszone w sosie pomidorowym. To słynne cypryjskie danie i idealna propozycja dla miłośników mięsnych przysmaków.

• Koupes – tradycyjna przekąska w postaci ciasta z mielonym mięsem, cebulą i przyprawami.

• Louvi — słynne cypryjskie danie przyrządzane z duszonych czarnych fasolek z cebulą, pomidorami i ziołami, podawane jako przystawka lub dodatek do mięsa.

Symbolem cypryjskiej kuchni jest mezze — koncepcja serwowania wielu małych przystawek przed posiłkami głównymi. Mezze serwuje się na ciepło i na zimno.

W menu typowego cypryjskiego mezze znajdziesz szeroki wybór dań cypryjskich. Na stole najczęściej pojawiają się sery, sos tzatziki, sheftalia, koupepia, oliwa i oliwki czy hummus. Składniki charakterystyczne dla kuchni cypryjskiej mezze to najczęściej świeże warzywa, aromatyczne zioła i przyprawy.

Spędzając wakacje na Cyprze, warto też nieco się rozejrzeć w poszukiwaniu potencjalnych knajpek i restauracji. Chociaż jedzenie na Cyprze jest dobre praktycznie wszędzie, poniżej znajdziesz krótki przewodnik po restauracjach cypryjskich, gdzie naszym zdaniem warto zjeść.

Jeśli zastanawiasz się, co zjeść na Cyprze, zwróć uwagę na lokalne tawerny. To właśnie tam poczujesz rzeczywisty klimat wyspy i spróbujesz prawdziwej kuchni cypryjskiej. Wybierając tawernę, zwróć uwagę na jej lokalizację, opinie oraz menu. Pamiętaj, że najlepsze tawerny często są ulokowane nieco na uboczu, z dala od popularnych turystycznych miejsc.

Chcesz poczuć prawdziwą śródziemnomorską mieszankę smaków? Poniżej przygotowaliśmy dla Ciebie listę restauracji, które warto odwiedzić podczas pobytu na Cyprze:

• Ta Piatakia — elegancka restauracja w Limassol, która serwująca tradycyjne potrawy cypryjskie w nowoczesnym wydaniu.

• 7 St. George’s Tavern — rodzinna tawerna w Pafos, słynąca z doskonałego mezze oraz dobrego cypryjskiego wina.

• Pyxida Fish Tavern — znakomite miejsce na świeże ryby i owoce morza w Nikozji oraz w Limassol.

• Stou Roushia — urokliwa tawerna w Larnace, gdzie znajdziesz lokalne dania Cypru i spróbujesz lokalnego wina.