Ból uszu podczas lotu samolotem? Poznaj rady na komfortowy start i lądowanie
🕗 3 minuty | 9 września 2025 | Materiał został przygotowany przez portal Politykazdrowotna.com
Dla wielu osób podróż samolotem to ekscytujące doświadczenie, ale dla niektórych, szczególnie podczas startu i lądowania, może pojawić się mniej przyjemna część: silny ból uszu czy zatkane zatok. Dlaczego tak się dzieje, że ciśnienie w uchu wpływa na komfort podróży? O tym, jak zadbać o komfort uszu i zatok w czasie lotu, rozmawialiśmy z dr. hab. n. med. Wojciechem Feleszko, pediatrą i specjalistą chorób układu oddechowego.
Streszczenie dla zabieganych
Ból uszu podczas lotu samolotem wynika ze zmiany ciśnienia powietrza, która wpływa na błonę bębenkową, zwłaszcza podczas startu i lądowania. Najbardziej narażone są osoby z infekcjami dróg oddechowych, po operacjach uszu lub zatok oraz małe dzieci. Aby złagodzić dolegliwości, zaleca się ziewanie, żucie gumy, picie wody, a w przypadku małych dzieci – ssanie smoczka lub butelki. Pomocne mogą być także specjalne zatyczki do uszu i krótkotrwałe stosowanie sprayów do nosa. W przypadku poważnych infekcji na przykład ostrego zapalenia ucha środkowego, lot jest niewskazany.
Skąd bierze się dyskomfort w uszach w trakcie lotu? Przyczyny bólu ucha i czynniki ryzyka
Mimo że kabiny samolotów są hermetycznie zamknięte i częściowo wyrównują ciśnienie powietrza, zmiany wysokości – zwłaszcza między poziomem ziemi a około 3 tysiącami metrów – mają bezpośredni wpływ na nasze uszy.
„Wówczas mamy do czynienia z różnicą ciśnienia, która wpływa na błonę bębenkową – tłumaczy dr Feleszko, specjalista od problemów ze słuchem. – Dla zdrowych osób to zwykle chwilowa niedogodność, ale osoby z chorobami kanału słuchowego, zatok czy po zabiegach w tych okolicach mogą odczuwać silniejszy ból lub nawet doświadczyć powikłań związanych z ciśnieniem w uchu”.
Do powikłań można zaliczyć uraz ciśnieniowy, wysiękowe zapalenie ucha środkowego, czy zaostrzenie zapalenia zatok. Jeśli jesteśmy pod kontrolą lekarza i stosujemy się do jego zaleceń, nie ma się czego obawiać. Dla zdrowych osób zmiany ciśnienia w kabinie samolotu nie są niebezpieczne.
Kto jest najbardziej narażony na zatkane uszy po locie samolotem?
Nie każdy pasażer odczuwa te same dolegliwości. Na większe ryzyko narażone:
- osoby z infekcjami górnych dróg oddechowych,
- osoby po operacjach zatok lub uszu,
- dzieci, zwłaszcza niemowlęta,
- osoby z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego.
U dzieci problem nasila się z kilku powodów. Przede wszystkim mają one znacznie węższą trąbkę słuchową (Eustachiusza), która łatwo ulega obrzękowi, szczególnie podczas infekcji.
„Niemowlęta i małe dzieci częściej miewają infekcje i częściej cierpią z powodu zatkanego ucha – mówi ekspert. – Stąd większa podatność na dolegliwości związane ze zmianą ciśnienia”.
Jak pomóc sobie (i dziecku) podczas startu i lądowania samolotu?
Są proste i skuteczne sposoby, by bezpiecznie lecieć i złagodzić lub całkowicie uniknąć problemów z uszami, które mogą być związane z ciśnieniem w uchu. I choć niektóre wydają się banalne – działają. Najlepiej zacząć je stosować na początku startu lub lądowania i kontynuować w trakcie.
„Ważne, by takie preparaty stosować krótko – wyłącznie w czasie ryzyka i po konsultacji z lekarzem – dodaje dr Feleszko”.
Dla dorosłych i starszych dzieci:
- Ziewanie, żucie gumy, ssanie cukierków – to najprostsze metody wspomagające wyrównanie ciśnienia.
- Picie wody małymi łykami – pomaga szczególnie w czasie lądowania.
- Manewr Valsalvy – polega na zatkaniu nosa i próbie „wydmuchania” powietrza przy zamkniętych ustach. To technika dobrze znana nurkom.
Dla najmłodszych:
- Ssanie smoczka, picie mleka z butelki lub karmienie piersią – te czynności uruchamiają pracę mięśni gardła i pomagają w wyrównaniu ciśnienia.
- Podanie przed lotem sprayu do nosa (na przykład z oksymetazoliną lub ksylometazoliną) – obkurcza śluzówkę i zapobiega zablokowaniu trąbki słuchowej.
Czy zatyczki do uszu podczas lotu samolotem mogą pomóc?
Tak, zatyczki do uszu mogą być przydatne podczas lotu samolotem dla osób, które mają problemy z ciśnieniem – szczególnie z tak zwaną barotraumą ucha środkowego (ang. ear barotrauma), czyli bólem ucha wywołanym zmianą ciśnienia podczas startu lub lądowania. Spowalniają zmianę ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym oraz dają więcej czasu trąbce Eustachiusza na wyrównanie między uchem środkowym a otoczeniem.
Badanie z 2004 r. opublikowane w „The Laryngoscope” wykazało, że osoby używające zatyczek do uszu miały znacząco mniejsze dolegliwości bólowe podczas lotu niż osoby z grupy kontrolnej.
Kiedy lepiej odpuścić lot samolotem? Zapalenie ucha środkowego — z tym warto zgłosić się do lekarza
Podróż lotnicza przy poważnych infekcjach lub świeżo po zabiegach może nie być dobrym pomysłem.
„Jeżeli ktoś ma silny katar, ostre zapalenie ucha środkowego albo jest krótko po operacji zatok czy uszu, lot samolotem może prowadzić do powikłań – ostrzega ekspert”.
Jednym z takich powikłań może być barotrauma, czyli uraz ciśnieniowy ucha. Zdarza się rzadko, ale może skutkować m.in. pęknięciem błony bębenkowej lub wysiękiem do ucha środkowego.
Wiedza potwierdzona naukowo — podsumowanie
Choć niektóre z wymienionych metod (na przykład guma do żucia) mogą wydawać się „domowe”, wiele z nich ma solidne podstawy naukowe.
„To nie tylko praktyka – podkreśla dr Feleszko. – Również evidence-based medicine potwierdza skuteczność takich działań jak stosowanie sprayów donosowych czy technik wyrównywania ciśnienia w uchu”.
Evidence-Based Medicine (EBM), czyli medycyna oparta na dowodach naukowych, to podejście do leczenia i opieki medycznej, które polega na podejmowaniu decyzji klinicznych w oparciu o: najlepsze dostępne dowody naukowe z dobrze zaprojektowanych badań klinicznych, metaanaliz, przeglądów systematycznych.