Pielgrzymka śladem kościołów katolickich w Rzymie

Data publikacji: 29 listopada 2023 | Czas czytania: 10 minut | Autor: Kinga Figarska | Redakcja: Klara Krysiak

Pielgrzymka do Włoch to idealny wybór zarówno dla chrześcijan, poszukujących kontaktu z wiarą, jak i dla wszystkich miłośników sztuki. Kościoły Rzymu słyną z niesamowitej architektury pełnej unikatowych zdobień oraz bogatej historii. Równie imponująca jest ich ilość, która z łatwością wypełni cały plan wycieczki do Rzymu! Jeśli potrzebujesz swobody w planowaniu, której nie daje pielgrzymka z biurem pielgrzymkowym, weź sprawy w swoje ręce i zaplanuj pielgrzymkę do Rzymu samolotem — oszczędzając czas i formalności. Spraw, by Twoja pielgrzymka do Włoch była czymś więcej, niż przejazdem autokarem po Rzymie i poznaj miejsca, których nie może zabraknąć na Twojej trasie!

Zapraszamy Cię w podróż po duchowych i historycznych śladach kościołów katolickich w Rzymie! Podążając tym szlakiem, odkryjesz niezwykłe miejsca, które od wieków przyciągają pielgrzymów z całego świata. Rzym, stolica katolicyzmu, to nie tylko miasto z bogatą historią i dziedzictwem kulturowym, ale także duchowe centrum, w którym znajdziesz wiele miejsc świętych i sakralnych.

Planując pielgrzymkę do Rzymu śladem kościołów katolickich, warto poznać charakterystyczną dla nich terminologię. Wiesz, czym różni się kościół od bazyliki, lub dlaczego występują bazyliki większe i mniejsze?

Bazylika to kościół odznaczający się wyższym statusem i większym znaczeniem liturgicznym. Honorowy status nadawany jest przez papieża z uwzględnieniem ich historycznego, artystycznego i religijnego znaczenia. Aby zostać uznaną za bazylikę, świątynia musi być miejscem otrzymywania szczególnych łask za przyczyną patrona, takich jak uzdrowienie czy nawrócenie. Same budowle często odznaczają się większym rozmiarem, okazałą architekturą i są otwarte przez cały dzień.

Charakterystycznym elementem bazyliki większej będzie tron papieski oraz ołtarz przeznaczony wyłącznie dla papieża i uprawnionych przez niego prałatów. W Rzymie znajdują się cztery bazyliki papieskie, których zwiedzenie to kluczowy punkt pielgrzymki do Włoch. Jeśli czujesz, że czas się kurczy i 4 dni pielgrzymki to za mało, bez obaw — w tym czasie zdążysz zobaczyć wszystkie najważniejsze świątynie. Bazyliką mniejszą nazwiemy każdą świątynię, która otrzymała tytuł bazyliki i nie należy do bazylik większych.

Podczas pielgrzymki do Rzymu warto poświęcić trochę czasu na bazyliki mniejsze, które również z pewnością Cię zachwycą. 

Należą do nich między innymi bazylika św. Wawrzyńca za Murami, którą niektórzy wliczają do bazylik papieskich, czy bazylika św. Praksedy, gdzie znajduje się Święta Kolumna, przy której według tradycji biczowano Jezusa.

Zwiedzanie kościołów Rzymu warto zacząć od... wycieczki do Watykanu! Miasto-państwo będące rezydencją papieża leży w granicach stolicy Włoch i umożliwia nawiedzenie bazyliki św. Piotra będącej sercem kościoła katolickiego.

Gmach świątyni znajduje się na placu św. Piotra. Zachwycająca architektura otoczenia bazyliki już przyciąga oko, gładko odwracając uwagę od — nieraz zatrważających — kolejek do wnętrza. Jest jednak na co czekać, bo zwiedzanie bazyliki w środku to niesamowite doświadczenie dla wszystkich spragnionych kontaktu ze sztuką!

Wnętrze bazyliki skrywa wystrój bezbłędnie wpisujący się w renesansową i barokową architekturę budowli. Zachwycą Cię liczne rzeźby barokowe przedstawiające świętych, pomniki nagrobne spoczywających w bazylice papieży, figury aniołów oraz monumentalny baldachim zdobiący konfesję świętego Piotra.

Gdy uniesiesz wzrok, nad konfesją ujrzysz kopułę podtrzymywaną przez cztery masywne filary. W jej wnętrzu znajdują się mozaiki nawiązujące do Królestwa Niebieskiego wykonane przez włoskiego malarza nazywanego Cavaliera d’Arpino oraz sentencja:

TV ES PETRVS ET SVPER HANC PETRAM AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM ET TIBI DABO CLAVES REGNI CAELORVM

Słowa te miały zostać wypowiedziane do świętego Piotra jako pierwszego papieża i oznaczają: Ty jesteś Piotr (opoka) i na tej opoce zbuduję Kościół mój i dam Ci klucze Królestwa Niebieskiego.

W bazylice św. Piotra znajdziemy zaledwie jeden witraż — znajduje się on w oprawie Cathedra Petri, czyli tronu pierwszego papieża. Witraż przedstawia Ducha Świętego w formie gołębia i przyciąga wzrok od samego progu bazyliki swoim okazałym rozmiarem oraz umiejscowieniem w centrum prezbiterium. Z pewnością wyjątkowe jest wykonanie witrażu — nie jest bowiem zrobiony z kolorowego szkła jak większość takich dzieł, a z kamienia alabaster. Poświata, którą Słońce rzuca przez witraż, symbolizuje oświecenie wiernych odwiedzających bazylikę św. Piotra i tworzy zachwycający klimat w pełnym złota wnętrzu — którego żal nie doświadczyć samemu!

Zwiedzanie bazyliki świętego Piotra z pewnością nie kończy się w głównej nawie. Możliwe jest zwiedzanie katakumb, jednak wykupieniem tej atrakcji warto zająć się przez Internet z większym wyprzedzeniem. Od ręki turyści mogą za to kupić bilet na taras widokowy znajdujący się na zewnątrz kopuły. Aby się tam dostać, należy tylko... pokonać 551 schodów. Wysiłek z pewnością jednak wynagrodzi Ci podziwianie panoramy wiecznego miasta, które stanowi świetny początek wycieczki do Rzymu!

Podczas odkrywania kościołów Rzymu, warto rozszerzyć pielgrzymkę do Watykanu o zwiedzanie Muzeów Watykańskich. Są to publiczne muzea państwowe, które raz w miesiącu — zazwyczaj w ostatnią niedzielę — umożliwiają darmowe zwiedzanie.

Muzea Watykańskie to niemal osiem kilometrów trasy zwiedzania, obejmującej ponad 50 galerii i 20 tysięcy światowej klasy dzieł sztuki udostępnionych zwiedzającym. Znajdują się tam twory najznakomitszych artystów jak Leonardo da Vinci, Giotto di Bondone, czy Rafaela.

Dzieła Raffaello Santi, jak właściwie się nazywał, można podziwiać nie tylko w poświęconej mu sali, ale też w Pokojach Rafaela — jednym z najważniejszych miejsc w muzeach, którym artysta poświęcił ponad dziesięć lat życia oraz w pozostałych wnętrzach, których zdobienia wyszły spod jego rąk.

Mówiąc o Muzeach Watykańskich, nie można pominąć arcydzieła, jakim jest Kaplica Sykstyńska. Zachwycające freski zdobiące sklepienie kaplicy zostały namalowane przez Michała Anioła. Geniusz renesansu poświęcił cztery lata, tworząc dziewięć głównych scen, w tym obraz Boga oddzielającego światło od ciemności oraz najsłynniejszą w popkulturze scenę stworzenia Adama. 

Kaplicy Sykstyńskiej znajduje się jeszcze jedno dzieło Michała Anioła — Sąd Ostateczny, który powstał ponad 25 lat później na ścianie ołtarza.

Znana również jako bazylika Matki Boskiej Śnieżnej, tę wyjątkową nazwę zawdzięcza legendzie swojego powstania. Według tradycji sama Matka Boża nakazała budowę kościoła w miejscu, które pokrywa śnieg... w środku lata! Dostojnicy, którzy doznali tego objawienia w śnie, znaleźli ośnieżone wzgórze Eskwilin, na którym do dziś można znaleźć zachwycającą budowlę świątyni.

Bazylika Santa Maria wychwala Maryję licznymi zachwycającymi mozaikami, na których przedstawia się ją jako cesarzową. Ściany nawy głównej zdobią mozaiki obrazujące sceny ze Starego Testamentu, natomiast łuk tęczowy — sceny z Nowego Testamentu, łączące się w opowieść poświęconą Matce Bożej. Najważniejszą mozaiką pozostaje ta umieszczona w absydzie, na której to Maryja zostaje ukoronowana przez Jezusa.

Wnętrze świątyni skrywa jeszcze wiele innych zaskakujących elementów, które dodają jej wyjątkowości i niezaprzeczalnego piękna. Jednym z symboli bazyliki stały się obecne tam relikwie żłobka Jezusa, znajdujące się pod baldachimem na ołtarzu głównym. Fragment drewnianych desek wystawiany jest corocznie przed wiernych podczas pasterki — mszy świętej celebrującej Boże Narodzenie.

Podczas zwiedzania bazyliki, nie sposób odmówić sobie zobaczenia kultowych spiralnych schodów Berniniego. Bernini był wybitnym barokowym artystą, który zasłynął między innymi ze stworzenia kolumnady na placu świętego Piotra w Watykanie oraz charakterystycznych spiralnych kolumn — jak i właśnie schodów.

Wstęp do części z górnym piętrem oraz słynnymi schodami, możliwy jest z przewodnikiem i z pewnością warto dodać go do planu wycieczki do Rzymu.

Dotarcie do tej bazyliki na nogach w pierwszej chwili może wydawać się wyzwaniem, jednak nie będzie konieczna ani podwózka, ani opieka pilota podczas pielgrzymki. A to, co zastaniesz na miejscu... zdecydowanie uczyni wędrówkę opłacalną! Samo umiejscowienie bazyliki nie jest bowiem przypadkowe — według historii gmach stoi zaledwie dwa kilometry od miejsca, gdzie święty Paweł został ścięty.

Zanim zaczniesz zwiedzanie bazyliki świętego Pawła we wnętrzu, nie sposób nie zatrzymać się na zachwycającym dziedzińcu. Otoczone monumentalnymi kolumnami, pełne zieleni oraz wywyższające figurę św. Pawła z mieczem w samym centrum, ogrody tworzą harmonijne otoczenie, przygotowujące na wejście do świątyni.

Bazylika św. Pawła jest drugą co do wielkości wśród bazylik Rzymu, stąd monumentalne wrażenie, jakie wywołuje od samego wejścia. Wzdłuż nawy głównej, nad kolumnadą ciągnie się cykl mozaik przedstawiających papieży. Z tym swoistym symbolem świątyni wiąże się legenda, która mówi, że koniec świata nastąpi wtedy, gdy medaliony z wizerunkami papieży zapełnią wszystkie wolne miejsca.

Matka i Głowa kościołów całego Miasta i Świata to słowa, które witają odwiedzających bazylikę św. Jana na Lateranie. Katedra Rzymu, będąca oficjalną świątynią papieża i nieodłącznym punktem wycieczki do Rzymu przyciąga wiernych i turystów swoim honorowym tytułem, znaczeniem dla wiary oraz dziełami sztuki.

Ogromne wnętrze od wejścia zachwyci Cię ścianami bogato zdobionymi freskami ilustrującymi historię świątyni oraz monumentalnymi rzeźby, wśród których odnajdziesz patronów bazyliki — Jana Chrzciciela i Jana Apostoła. 

Tym, co przyciąga uwagę od samego wejścia, jest zachwycające cyborium. Nadbudowa ze wznoszącym się gotyckim baldachimem, ozdobionym freskami osłania ołtarz papieski. Wystawiony w XIX wieku skrywa w sobie pierwotny stary ołtarz, przy którym msze święte odprawiali pierwsi papieże od św. Piotra włącznie. Oprócz fragmentu stołu znajdującego się w ołtarzu, według tradycji w baldachimie kryją się jeszcze jedne z najważniejszych katolickich relikwii — głowy świętego Piotra i Pawła.

Poza gmachem bazyliki znajduje się baptysterium. Ośmiokątna budowla przykryta kopułą w środku jest bogato zdobiona marmurami i freskami. Przylega do niej dawna kaplica papieska Sancta Sanctorum. Tam, na ołtarzu umieszczono napis Non est in toto sanctior orbe locus oznaczający Nie ma na ziemi świętszego miejsca. Słowa te nawiązują do znajdującej się w ołtarzu ikony — wizerunku Jezusa, który malował św. Łukasz. Według tradycji chrześcijańskiej obraz został dokończony przez aniołów.

Ikonę zwaną Chrystus Acheiropoieton można podziwiać przez okratowane okno, znajdujące się... u szczytu Świętych Schodów.

Scala Santca, czyli Święte Schody, to niezwykle istotne w wierze chrześcijańskiej 28 kamiennych stopni. Papieskie sanktuarium znajduje się obok bazyliki św. Jana na Laternie, w miejscu dawnego Patriarchatu — pałacu biskupów Rzymu.

Tym, co jednoznacznie odznacza sanktuarium na mapie pielgrzymek, są właśnie kamienne stopnie uznane za największe na świecie relikwie. Według tradycji sprowadzone do Rzymu schody są tymi, po których Jezus wchodził do pretorium Piłata.

Przez trzy wieki relikwie były schowane pod drewnianą obudową ze względu na liczne zniszczenia. Ubytki jednak zwracały uwagę na sposób pokonywania schodów — najczęściej zdobywano je na kolanach. Podczas usuwania obudowy, odkryto ślady w postaci krzyżów w miejscu, gdzie jak wierzono, odnaleziono ślady krwi Jezusa. Dziś schody można oglądać po odrestaurowaniu, w otoczeniu zachwycających, również odnowionych fresków.

Choć kościół św. Ignacego Loyoli nie posiada tytułu bazyliki, jest istotnym, szczególnie uwielbianym przez turystów punktem wycieczki do Rzymu. Tym, co odznacza świątynię, są jej nietuzinkowe freski i... lustro!

Sufit kościoła pokryty freskami jest istną iluzją, która pozwala odwiedzającym zajrzeć wprost do niebios. Wielość warstw i niewyobrażalna przestrzeń, które zostały stworzone na płaszczyźnie, sprawiają, że ciężko uwierzyć własnym oczom — a co dopiero oderwać wzrok!

Malarz Andrea Pozzo, który jest autorem zapierających dech fresków, stworzył doskonałą iluzję optyczną, wykorzystując zarówno swoje umiejętności, jak i istniejące okoliczności. Na obraz składają się bowiem nie tylko malowidła, ale też elementy rzeźby i architektury, które wspólnie tworzą niesamowite złudzenie optyczne.

Całość została stworzona na podstawie licznych wyliczeń matematycznych. Stając we wnętrzu okrągłego pola, które zostało wyznaczone na posadzce kościoła, możesz doświadczyć pełni tego dzieła sztuki i jego znakomitej iluzji przestrzeni. A postawione w świątyni lustro stało się nie tylko idealnym miejscem do uwiecznienia tego zjawiska, ale często też stałym punktem wycieczki do Rzymu!

Choć zwiedzanie Rzymu z pewnością może wypełnić nawet 9 dni pielgrzymki, to warto rozszerzyć swoją pielgrzymkę do Włoch o inne przepiękne miasta, jak niewielkie Lanciano. Znajduje się ono w regionie Abruzja, około 250 kilometrów od Wiecznego Miasta, jednak warto je uwzględnić na trasie pielgrzymki do Rzymu.

Pielgrzymi od wieków przybywają do Lanciano w celu zbliżenia się do tajemnicy Eucharystii. Głównym punktem miasteczka jest sanktuarium, upamiętniające pierwszy w historii kościoła cud eucharystyczny. Relikwie przechowywane są w kunsztownej monstrancji oraz kielichu z kryształu górskiego, które można podziwiać w marmurowym ołtarzu. Tam wierni gromadzą się, by pomodlić się w obecności żywego dowodu swojej wiary.

Pierwotny ołtarz, przy którym miał miejsce cud, można podziwiać w kaplicy na dole. Wokół rozbudowała się świątynia, która jednocześnie zachwyca pięknem barokowej architektury i niebywałą skromnością. Pomimo swojej ogromnej wartości religijnej i licznych odwiedzających, sanktuarium pozostaje miejscem cichym i spokojnym, które umożliwia skupienie się na wierze i modlitwie.

Sanktuarium Cudu Eucharystycznego to kolejny obowiązkowy punkt dla wszystkich zwiedzających Włochy śladami Jana Pawła II. Papież odwiedził świątynię na kilka lat przed rozpoczęciem papieskiego pontyfikatu.