Licencja pilota turystycznego, czyli pilotowanie samolotu od kuchni

🕗 5 minut | 26 czerwca 2024 | Tekst Mateusz Łapuć | Redakcja Klara Krysiak

Pilotowanie samolotu to niezwykłe doświadczenie, które trudno porównać do czegokolwiek innego. Każdy start i wzbicie się w przestworza wymaga odpowiedniej wiedzy, umiejętności praktycznych i zrozumienia tego, jak działa statek powietrzny. Sterowanie samolotem nie należy do czynności prostych, a uzyskanie podstawowej licencji pilota wymaga wielu godzin nauki i poświęceń. W tym artykule przybliżymy Ci, na czym polega sterowanie samolotem, jak wygląda kurs pilota samolotu oraz czym jest piękno sztuki pilotażu.

Przeczytaj również:

• Kim są kontrolerzy ruchu lotniczego?
• Kobieta w roli pilota liniowego
• Jak wygląda praca pilota liniowego?

Decydując się na zostanie pilotem turystycznym, kandydat musi spełnić określone wymogi, przejść szkolenie i zdobyć licencję PPL(A). Wyrobienie licencji pilota turystycznego pozwala na samodzielne latanie samolotem w celach niezarobkowych i jest pierwszym krokiem do dalszego zdobywania uprawnień lotniczych. W trakcie szkolenia kandydat na pilota zdobywa wiedzę teoretyczną oraz praktyczną, która umożliwia mu bezpieczne przeprowadzanie operacji lotniczych.

Posiadanie licencji pilota wymaga, aby kandydat rozumiał zasady działania samolotu oraz co wpływa na jego sterowanie i zachowanie podczas lotu. Podstawowe powierzchnie sterowe, takie jak — lotki, ster wysokości i ster kierunku stanowią fundament w pilotażu. Lotki znajdują się na skrzydłach, a ster wysokości i kierunku są częścią stateczników poziomego i pionowego (ogona samolotu). Wszystkie te powierzchnie umożliwiają obrót w trzech osiach — podłużnej, poprzecznej oraz pionowej. Co to dokładnie oznacza? Już wyjaśniamy!

Lotki w samolocie to jedne z podstawowych powierzchni sterowych, które odpowiadają za przechylenie maszyny. Są zamontowane na skrzydłach, najczęściej zawiasowo i biorą udział w obrocie samolotu wokół jego osi podłużnej (z ang. roll). Lotki sterowane są drążkiem sterowym lub wolantem i wychylają się przeciwnie do siebie — gdy jedna idzie ku górze, druga zmienia kierunek w dół. W ten sposób na jednym skrzydle siła nośna maleje, a na drugim rośnie. Powstająca asymetria wywołuje moment przechylający, a samolot zmienia swoje położenie.

Ster kierunku w samolocie to kolejny element podstawowych powierzchni sterowych, wykorzystywanych w każdym locie. Jest to ruchoma, tylna część statecznika pionowego, która odpowiada za obrót wokół osi pionowej samolotu — odchylanie (z ang. yaw). Ster kierunku zmienia swoje położenie w lewo lub prawo, w zależności od naciśniętego pedału orczyka i wraz z lotkami bierze udział w zakręcaniu samolotu.

Trzecią i ostatnią podstawową powierzchnią sterową samolotu jest tak zwany ster wysokości. Jest on wychylną, tylną częścią statecznika poziomego i odpowiada za pochylanie samolotu — ruch względem osi poprzecznej (z ang. pitch). Ster wysokości zmienia swoje położenie w zależności od wychylenia drążka sterowego lub wolantu — od siebie lub do siebie.

Wiesz już, jak samolot zmienia swoje położenie oraz które powierzchnie sterowe za to odpowiadają. Działanie samolotu jest również uzależnione od czterech, elementarnych sił — siły nośnej, ciężaru, ciągu oraz oporu. Siła nośna jest tworzona poprzez skrzydła i przeciwdziała sile ciężaru, utrzymując samolot w powietrzu. Ciąg z kolei to siła generowana przez silniki samolotu, która pozwala pokonywać opory powietrza, działające w przeciwnym kierunku do ruchu samolotu.

Każdy kandydat na pilota turystycznego, przed rozpoczęciem lotów praktycznych, musi ukończyć szkolenie teoretyczne. Wynosi ono około 110 godzin nauki oraz wykładów z 9 przedmiotów programowych. W skład przedmiotów wchodzą między innymi: meteorologia, prawo lotnicze, nawigacja, zasady lotu czy procedury operacyjne. Po ukończeniu szkolenia teoretycznego kandydat na pilota rozpoczyna kurs praktyczny i zdaje państwowe egzaminy teoretyczne w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.

Marzysz o karierze pilota? Zapoznaj się z naszą ofertą szkoleniową i rozpocznij wyjątkową przygodę pod czujnym okiem naszych instruktorów — pilotów liniowych PLL LOT. Sprawdź ofertę LOT Flight Academy!

Po ukończeniu teorii, kontynuując kurs pilota, przychodzi czas na etap szkolenia praktycznego. Ile trwa kurs pilotażu? Minimum 45 godzin, z czego 40 godzin to loty w powietrzu, a 5 godzin to ćwiczenia na symulatorze. Szkolenie rozpoczyna się poznawaniem samolotu szkoleniowego z bliska, nauki jego systemów oraz możliwości lotnych, a pierwszym wykonywanym lotem jest lot zapoznawczy. Na tym etapie kandydat poznaje awionetkę, chwyta po raz pierwszy za drążek sterowy i uczy się zachowań samolotu w powietrzu.

Na przestrzeni szkolenia praktycznego w trakcie lotów szkolnych przyszły pilot uczy się pilotowania awionetką i wykonywania podstawowych manewrów, takich jak start, wznoszenie, zniżanie, lot po prostej, zakręty oraz lądowanie. Organizm przyzwyczaja się do zmiany ciśnień, wysokości, występujących w powietrzu zawirowań powietrza oraz bycia w płaszczyźnie rotacyjnej.

Dodatkowo dochodzi hałas, konieczność kontroli lotu i parametrów awionetki, nauka komunikacji ze służbami ruchu lotniczego oraz poprawne wykonywanie manewrów. Nad wszystkim czuwa pilot instruktor, a program szkolenia lotniczego jest rozłożony tak, aby ilość nowych informacji była w stanie być przyswojona przez szkolonego.

Początkowy etap nauki pilotowania samolotu jest najtrudniejszy i najbardziej wymagający, jednak z każdą wylataną godziną, doświadczenie i umiejętności pilota rosną, pilot-uczeń zyskuje pewność siebie, a działania stają się płynne i sprawne.

Każdy pilot, niezależnie od wieku i posiadanej licencji, musi przechodzić okresowe badania lotniczo-lekarskie. Sprawdzają one stan zdrowia pilota, jego zdolności psychofizyczne oraz są niezbędne do bezpiecznego wykonywania operacji lotniczych. Aby rozpocząć szkolenie praktyczne i uzyskać licencję pilota PPL(A), niezbędne jest posiadanie 2 klasy badań lotniczo-lekarskich. Poniżej 40 roku życia przechodzi się je co 5 lat, między 40 a 49 rokiem co 2 lata, a powyżej 50 roku życia — co roku. W procesie orzeczniczym sprawdza się ogólny stan zdrowia kandydata, a w zależności od potrzeb wykonywane są dodatkowe badania.

W przypadku chęci uzyskania licencji pilota zawodowego CPL(A) oraz licencji pilota liniowego ATPL(A), niezbędne jest posiadanie pierwszej klasy badań. Odbywają się one co roku lub co 6 miesięcy, w zależności od wieku pilota oraz są bardziej szczegółowe niż w przypadku klasy drugiej. Kandydatom planującym pracować w zawodzie pilota samolotowego, często poleca się zrobienie pierwszej klasy badań jeszcze przed zdobyciem licencji pilota. Dzięki temu można sprawdzić, czy nie ma żadnych przeciwwskazań do pracy jako pilot.

Spełniając marzenie latania, w trakcie szkolenia, każdy uczeń odbywa swój pierwszy lot samodzielny. Słynne solo to dzień wyjątkowy i dla wielu przełomowy, który często pamięta się przez całe życie. Przed jego wykonaniem, szkolony musi spełnić określone wymagania. Należą do nich: ukończenie określonego etapu szkolenia, posiadanie badań lotniczo-lekarskich klasy 2 lub 1 oraz dopuszczenie przez instruktora. Czas trwania lotu samodzielnego to najczęściej kilkanaście minut i odbywa się on w okolicy lotniska, po tak zwanym kręgu nadlotniskowym. Wydarzenie to może być stresujące, gdyż pilot-uczeń jest w pełni odpowiedzialny za lot bez instruktora obok, jednak odczuwana satysfakcja jest naprawdę ogromna.

Po pierwszych lotach samodzielnych, szkolenie pilota turystycznego nabiera tempa i przychodzi czas na loty nawigacyjne. Odbywają się one po zaplanowanej wcześniej trasie, w warunkach VFR — tak zwanych lotach z widocznością terenu. Uczeń-pilot uczy się nawigacji lotniczej, wykorzystując lotnicze mapy, a często także nawigację pokładową. Loty nawigacyjne to świetna okazja do sprawdzenia swoich umiejętności w terenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lotniczą i posługując się frazeologią lotniczą poza znanym sobie lotniskiem.

Po lotach na trasie z instruktorem przyszły pilot wykonuje je samodzielnie. Ostatnim elementem szkolenia na kurs pilota jest samodzielny lot nawigacyjny z pełnymi lądowaniami na dwóch obcych lotniskach. Po zakończeniu go kandydat otrzymuje z ośrodka szkoleń lotniczych lub aeroklubu dokument potwierdzający ukończenie szkolenia praktycznego. Mając go oraz posiadając zdane egzaminy teoretyczne w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego, kandydat przystępuje do egzaminu praktycznego. Po jego zaliczeniu kandydat uzyskuje pełnoprawną licencję pilota i może samodzielnie budować nalot.

Inną, możliwą do uzyskania licencją, jest licencja pilota samolotowego rekreacyjnego. Na co pozwala licencja LAPL(A)? Jest to opcja, umożliwiająca pilotowanie jednosilnikowych samolotów tłokowych SEP(L) o wadze nieprzekraczającej 2000 kg, z maksymalnie 4 osobami na pokładzie. Licencja pilota rekreacyjnego to opcja tańsza i krótsza, dająca jednak mniejsze możliwości i uprawnienia niż PPL(A).

Wybrana licencja pilota LAP(L) nie pozwala, chociażby na wykonywanie lotów na lotniska kontrolowane oraz poza Unią Europejską. Jest to jednak dobra opcja, jeśli wciąż zastanawiasz się nad dalszymi szkoleniami, planujesz latać jedynie dla siebie, użytkując samoloty ultralekkie oraz pragniesz rozpocząć lotniczą przygodę w skróconym czasie. Wiąże się ona z uzyskaniem mniej szczegółowego orzeczenia lotniczo-lekarskiego klasy LAPL, a posiadanie jej pozwala także na późniejsze skrócenie szkolenia lotniczego do licencji pilota PPL(A).

Jeśli zależy Ci jednak na dalszym zdobywaniu uprawnień i uzyskaniu licencji zawodowego pilota, warto zrobić od razu licencję PPL(A). Zastanawiasz się, gdzie odbyć szkolenie? Chwyć lotnicze marzenia, sprawdź ofertę LOT Flight Academy i rozpocznij przygotowanie do kursu pilotażu już dziś!

Jakie powinien mieć cechy dobry pilot? Powinien posiadać on dużą wiedzę — zarówno na temat aerodynamiki, przepisów, jak i prawa lotniczego, czy też sposobu działania samolotu oraz jego systemów. Ponadto powinien wykazywać się on dobrym zdrowiem fizycznym oraz psychicznym, stabilnością emocjonalną, umiejętnością szybkiego podejmowania decyzji oraz opanowania.

Pilot powinien posiadać także dobrą orientację przestrzenną, chęć zdobywania wiedzy, podzielność uwagi oraz wysokie umiejętności poznawcze, które pozwolą mu na odnalezienie się w dynamicznym środowisku lotniczym. Wymienione cechy są niezbędne zarówno w przypadku pilotowania awionetką, jak i w trudnym i nieprzewidywalnym zawodzie pilota samolotowego.

Chcesz sprawdzić swoje siły przed szkoleniem lotniczym lub podarować prezent bliskiej osobie? Zakup indywidualny voucher na kurs pod skrzydłami naszych instruktorów i wciel się w rolę pilota na jeden dzień!