Poziomy lotów w lotnictwie

🕗 4 minuty | 6 sierpnia 2024 | Tekst Mateusz Łapuć | Redakcja Klara Krysiak

Jak już pewnie wiesz, lotnictwo słynie z wielu terminów, określeń i zasad, których zadaniem jest ujednolicenie procedur, usprawnianie ruchu i stałe zwiększanie bezpieczeństwa. Jednym z kluczowych pojęć, stosowanych w lotnictwie na co dzień, są tak zwane poziomy lotów, z angielskiego — Flight Level (FL). Co to jest, tak dokładnie? Zostań z nami, a wyjaśnimy Ci to w poniższym artykule!

Przeczytaj również:

• Kim są kontrolerzy ruchu lotniczego? Niezastąpiony organ w lotnictwie
• Czym jest biała smuga kondensacyjna za samolotem?
• Czym jest procedura odladzania samolotu?

Poziom lotu, powszechnie znany w lotnictwie jako Flight Level (FL), to umowne wysokości, na których znajdują się samoloty w przestrzeni powietrznej. Wyraża się je w setkach stóp ciśnieniowych i opierają się na ciśnieniu atmosferycznym na danych wysokościach.

Obrazując to prościej, są to określone powierzchnie baryczne, które pozwalają samolotom zachowywać odpowiednią separację pionową podczas przelotu. Dla przykładu: poziom lotu - FL300 oznacza wysokość na poziomie 30000 stóp, poziom lotu 100 - wysokość 10000 stóp, a FL150 - odpowiada wysokości 15000 stóp.

Wysokość i jej pomiar w lotnictwie opiera się na mierzeniu ciśnienia atmosferycznego. Samoloty posiadają tak zwane wysokościomierze ciśnieniowe, które mierzą ciśnienie powietrza na danej odległości od ziemi i przeliczają je na wysokość. Poziomy lotów wykorzystuje się w odniesieniu do tak zwanego QNE — standardowego ciśnienia atmosferycznego na poziomie morza, które wynosi 1013,25 hectopascal (hpa) lub 760 mm Hg.

Poziomy lotów przydziela się z określonymi zasadami i procedurami, które pozwalają na zachowanie określonych odległości pomiędzy mijającymi się samolotami. Dla przykładu ogólnie przyjętą zasadą jest to, że samoloty lecące w kierunkach zachodnich otrzymują zazwyczaj parzyste poziomy lotów (na przykład FL380), a lecące w kierunkach wschodnich — nieparzyste (na przykład FL370). Dzięki takiemu rozwiązaniu minimalizuje się ryzyko kolizji między samolotami będącymi na przeciwnych kierunkach.

Czy wiesz, że w lotnictwie na niektórych poziomach lotu funkcjonuje tak zwana zasada zmniejszonej separacji pionowej między samolotami? Nazywa się ona RVSM — z angielskiego Reduced Vertical Separation Minima i pozwala na pionowe mijanie się samolotów jedynie 1000 stóp (około 300 metrów) od siebie. Umożliwia to zwiększenie przepustowości oraz ilości wykonywanych operacji lotniczych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.

Wraz z poziomami lotów, nierozłącznie związane są także inne pojęcia, takie jak Transition Altitude (TA) oraz Transition Level (TL). Są one kluczowe przy przechodzeniu między wysokościami mierzonymi względem poziomu morza a tymi mierzonymi względem ciśnienia atmosferycznego. Czym są dokładnie? Odpowiedź znajdziesz poniżej.

• Transition Altitude (TA) - to wysokość bezwzględna przejściowa, określona jako wysokość nad poziomem morza, na której samoloty zmieniają swoje odniesienie wysokościomierza z ciśnienia lokalnego sprowadzonego do poziomu morza (QNH) na poziom lotu, czyli wysokość ciśnieniową. W praktyce oznacza to, że poniżej TA, wysokości mierzone są względem poziomu morza z ciśnieniem ustawionym na lokalne QNH, a wysokości powyżej TA – względem standardowego ciśnienia atmosferycznego 1013,25 hectopascal (hpa) – ciśnienie QNE.

• Transition Level (TL) - poziom przejściowy, czyli najniższy poziom lotu powyżej Transition Altitude, na którym samoloty zaczynają operować według konkretnych poziomów lotu.

Poziomy lotu są używane jako nieodłączna część większości operacji lotniczych. Stają się one szczególnie istotne w związku z rosnącą liczbą samolotów na niebie i koniecznością zapewnienia ich sprawnego przepływu. Innym wyzwaniem związanym z poziomem lotu w lotnictwie są szybko zmieniające się warunki atmosferyczne, takie jak burze, turbulencje czy silne wiatry. Czynniki te mogą wymagać szybkiej zmiany poziomów lotów konkretnych samolotów, co stawia przed pilotami i kontrolerami ruchu lotniczego dodatkowe wyzwania.

System poziomów lotu ma kluczowe znaczenie dla sprawnego i bezpiecznego zarządzania ruchem lotniczym. Kontrola ruchu lotniczego — Air Traffic Control (ATC) wykorzystuje je, by zachowywać między samolotami odpowiednią separację. Dzięki temu możliwe jest unikanie kolizji statków powietrznych oraz efektywne zarządzanie wciąż rozwijającym się ruchem lotniczym.