Architektura Chicago — lista najbardziej znanych budynków

Architektoniczne Chicago — to tutaj, pod koniec XIX wieku, narodziły się fundamenty nowoczesnego projektowania budynków. I to właśnie one zmieniły oblicze urbanistyki, jednocześnie wpływając na kolejne pokolenia miłośników architektury.

Wielką rolę w tym procesie odegrała szkoła chicagowska — nurt architektoniczny, który zaczął się kształtować w latach 80. XIX wieku. Miasto Wiatru przeżywało wtedy dynamiczny rozwój po Wielkim Pożarze z 1871 roku, co stworzyło doskonałe warunki do eksperymentów budowlanych. Szkoła chicagowska, będąca wtedy jednym z pierwszych kierunków nowoczesnej architektury, rewolucjonizowała tradycyjne podejście do projektowania budynków i przestrzeni publicznej.

Architekci związani z tym nurtem wprowadzili nowe techniki konstrukcyjne, takie jak stalowe ramy (w miejsce tradycyjnych murów nośnych), co umożliwiło budowanie wyższych i bardziej nowoczesnych wieżowców. W Chicago powstały też pierwsze drapacze chmur.

Ścisłe centrum Chicago (Chicago Loop) pełne jest dziś przykładów tego pionierskiego podejścia do architektury. Wiele znanych budynków Chicago powstało właśnie w okresie rozwoju szkoły chicagowskiej i wciąż stanowi podstawę panoramy miasta.

Wśród najważniejszych postaci tamtego okresu znajduje się Louis Sullivan, nazywany „ojcem modernizmu”. To on sformułował słynną zasadę „forma podąża za funkcją”, która stała się mottem modernizmu. Louis Sullivan wierzył, że wygląd budynku powinien wynikać z jego przeznaczenia i konstrukcji, a nie z ozdobników. Jego partner, Dankar Adler, był genialnym architektem i inżynierem, odpowiedzialnym za techniczne aspekty wielu przełomowych projektów. Razem stworzyli między innymi Auditorium Building, który zachwyca swoją skalą.

Inną kluczową postacią był William Le Baron Jenney, często uznawany za autora pierwszego prawdziwego wieżowca – Home Insurance Building (niestety, niezachowanego do dziś). To on eksperymentował z żelazną konstrukcją szkieletową, która umożliwiła budowanie wyższych i stabilniejszych budynków. Zamiast grubych, ceglanych ścian, które musiałyby utrzymywać cały ciężar konstrukcji, William Le Baron Jenney zastosował stalowy szkielet, a ściany zewnętrzne pełniły jedynie funkcję osłonową. To był prawdziwy przełom!

Centrum Chicago doskonale łączy to, co praktyczne, z tym, co piękne. Przykładami nowoczesnej architektury są nie tylko prywatne wieżowce czy kompleksy mieszkalne, ale także gmachy publiczne, czyli budynki należące do miasta, państwa, albo służące wszystkim mieszkańcom.

Kiedy myślisz o panoramie Chicago, pewnie od razu przed oczami staje Ci najwyższy budynek w mieście, czyli Willis Tower. Wiesz, że przez długie lata, od momentu ukończenia w 1973 roku aż do 1998 roku, był on nawet najwyższym budynkiem na świecie?

Za tym architektonicznym skarbem Chicago stoi zespół projektowy z biura Skidmore, Owings & Merrill, a kluczową rolę odegrał w nim inżynier Fazlur Khan. To właśnie on wprowadził rewolucyjną koncepcję „bundled tube”, która polega na grupowaniu wielu rur konstrukcyjnych w jeden duży szkielet. Dzięki temu budynki mogły być wyższe, a jednocześnie bardziej stabilne i odporne na wiatr.

Obok Willis Tower, kolejną ikoną panoramy Chicago jest John Hancock Center – choć od 2018 roku jego nazwa oficjalnie brzmi 875 North Michigan Avenue, wielu wciąż posługuje się tą bardziej rozpoznawalną.

John Hancock Center, ukończony w 1969 roku, wyróżnia się na tle innych drapaczy chmur — jego fasada ma charakterystyczne, skośne krzyże, które są nie tyle elementem dekoracyjnym, ile potężnymi usztywnieniami konstrukcyjnymi. Dzięki nim budynek jest stabilny i odporny na silne wiatry, które często wieją w Chicago (stąd zresztą wzięła się nazwa „Miasto Wiatru”).

Na 94. piętrze John Hancock Center znajduje się również taras widokowy 360 Chicago z platformą TILT, która wysuwa się na zewnątrz budynku i pochyla się pod kątem, dając wrażenie zwisania ponad miastem.

John Hancock Center to innowacyjny projekt architektoniczny, który wyszedł spod rąk zespołu Skidmore, Owings & Merrill, tego samego, który odpowiada za Willis Tower.

Jeśli chcesz zobaczyć największe atrakcje architektoniczne Chicago, jakie zrealizowano po II wojnie światowej, nie możesz pominąć Marina City. To kompleks mieszkalno-handlowo-usługowy w postaci dwóch bliźniaczych wieżowców położonych wzdłuż rzeki Chicago. Powstały w latach 60. i swoją awangardową formą przypominają kolby kukurydzy.

Marina City to pionier nie tylko ze względu na formę, ale i funkcję – budynek był eksperymentem w zakresie stworzenia czegoś samowystarczalnego, swoistego „miasta w mieście”, gdzie w jednym miejscu można realizować swoje wszystkie potrzeby życiowe. Eksperyment okazał się na tyle udany, że zaczęto go powielać niemal na całym świecie.

Spacerując wzdłuż Chicago Riverwalk albo mijając Magnificent Mile (czyli tę elegancką, handlową ulicę), Twoją uwagę na pewno zwróci budynek, wyglądający trochę jak średniowieczny zamek, ale w wersji supernowoczesnej – to Chicago Tribune Tower.

Chicago Tribune Tower to siedziba lokalnej prasy zbudowana w latach 1923-25. Osiąga imponującą (jak na tamten czas) wysokość 140 metrów i wyróżnia się na tle innych drapaczy chmur swoim neogotyckim charakterem. Co to oznacza? Że ma te wszystkie detale, które kojarzą nam się z dawnymi katedrami: wieżyczki, przypory, rzeźbione ornamenty. To ważny budynek na liście architektonicznych skarbów Chicago.

Na liście znanych budynków Chicago znajduje się też Frederick C. Robie House, położony w dzielnicy Hyde Park. To arcydzieło stworzone przez jednego z najwybitniejszych amerykańskich architektów XX wieku – Franka Lloyda Wrighta, który był czołowym twórcą modernizmu. Stworzył koncepcję rozległego ekstensywnego domu, najdobitniej wyrażającego amerykańskiego ducha.

Wracając do Frederick C. Robie House — jest to ikoniczny przykład architektury Prairie School. Co to oznacza? Wyobraź sobie rozległe prerie Ameryki Północnej — architekci Prairie School, w tym Wright, czerpali z nich inspirację. Ich budynki charakteryzowały się poziomymi liniami, niskimi, rozłożystymi dachami z dużymi okapami, otwartymi planami wnętrz i zastosowaniem naturalnych materiałów. Miały sprawiać wrażenie, jakby „wyrastały” z ziemi, wtapiając się w otoczenie.

Jeśli interesuje Cię, jak wyglądały początki nowoczesnych wieżowców, musisz zobaczyć Monadnock Building. To jeden z najstarszych drapaczy chmur w Chicago, ukończony w 1893 roku. Został zbudowany głównie z murów nośnych, co oznacza, że zamiast stalowego szkieletu, ciężar całej konstrukcji spoczywa na grubych, murowanych ścianach. Na poziomie ulicy te ściany mają imponującą grubość ponad półtora metra!

Monadnock Building to rzadki przykład wysokiego budynku (17 pięter!) wzniesionego w ten sposób, tuż przed tym, jak technologia stalowego szkieletu całkowicie zdominowała budownictwo wieżowców. Jest to więc ważny element w historii architektury.

Rookery Building został ukończony w 1888 roku. Dziś jest wspaniałym przykładem wczesnego modernizmu z wpływami secesji – stylu, charakteryzującego się płynnymi liniami i motywami roślinnymi.

Co wyróżnia ten charakterystyczny budynek Chicago, to jego wnętrze: bogato zdobiony dziedziniec, odnowiony i zaprojektowany przez Franka Lloyda Wrighta na początku XX wieku. Jego szklana kopuła i ażurowe schody tworzą niesamowitą grę światła i cienia, sprawiając, że Rookery Building ma jedno z najbardziej urokliwych wnętrz w całym Chicago.

Auditorium Building, zaprojektowany przez duet L. Sullivan i Dankmar Adler, to kamień milowy w architekturze miasta. Ukończony w 1889 roku, łączył aż trzy funkcje: operę, hotel i biura. Był to przykład nowoczesnej architektury, który miał służyć mieszkańcom miasta na wiele sposobów.

L. Sullivan w mistrzowski sposób połączył piękno z funkcjonalnością, tworząc budynek, który do dziś zachwyca akustyką i monumentalnością. Jego wnętrza są bogato zdobione i odzwierciedlają wizję L. Sullivana o „demokratycznej architekturze”, dostępnej dla wszystkich.

W samym sercu Chicago Loop stoi wieżowiec Richard J. Daley Center, będący doskonałym przykładem chicagowskiego modernizmu. Został ukończony w 1965 roku i charakteryzuje się surową, rdzawobrązową fasadą, wykonaną ze stali cortenowskiej (która celowo rdzewieje, tworząc ochronną warstwę).

Przed budynkiem Richard J. Daley Center stoi też abstrakcyjna rzeźba Pabla Picassa, będąca jednym z najbardziej znanych przykładów sztuki publicznej w Chicago.

Chicago Cultural Center, pierwotnie zbudowany jako główna biblioteka publiczna miasta w 1897 roku, dziś służy jako bezpłatne centrum kultury. Budynek wyróżnia secesyjny styl architektoniczny i wnętrza pełne mozaik, marmurowych zdobień oraz witraży.

Gwiazdą w Chicago Cultural Center jest słynna kopuła Tiffany'ego – największa szklana kopuła tej firmy na świecie! Została wykonana z milionów kawałków kolorowego szkła i tworzy spektakularny efekt.

Lekcje historii architektury mamy za sobą. Teraz czas na spacer po sercu miasta, czyli Chicago Loop – to historyczna i biznesowa dzielnica w centrum Chicago, nazwana tak od pętli (ang. loop) linii metra, która ją okala. To tutaj znajduje się też wiele nowoczesnych wieżowców.

Spacerując po Chicago Loop, obowiązkowo zajrzyj do Millennium Park. To stosunkowo młody, ale kultowy już park miejski, który łączy w sobie nowoczesną architekturę (znajdziesz tam słynną rzeźbę Cloud Gate), sztukę publiczną i rekreację.

Zaledwie kilka kroków od Millennium Park mieści się Chicago Riverwalk – kilkukilometrowy deptak biegnący wzdłuż południowego brzegu rzeki Chicago. To absolutnie magiczne miejsce, które zapewni Ci świeże spojrzenie na architekturę miasta.