Co warto wiedzieć o Malcie? Poznaj liczby, które Cię zaskoczą

Malta to wyspiarska perełka w samym sercu Morza Śródziemnego, pełna ciekawych faktów, które mogą zdziwić niejednego podróżnika. Zaledwie 316 km² powierzchni skrywa w sobie wielowiekowe dziedzictwo. Poznaj poniższe liczby, które pomogą ci zrozumieć kulturowe bogactwo Malty i wyjątkową historię tego kraju.

Zarówno w przypadku Polski, jak i Malty, na przestrzeni lat funkcję stolicy pełniły trzy różne miasta. W Polsce były to Gniezno, Kraków i Warszawa, natomiast na Malcie – Mdina, Birgu i Valletta. Każde z nich symbolizuje inną epokę w historii tego wyspiarskiego kraju. Mdina była ważnym ośrodkiem za czasów, kiedy Malta była częścią Imperium Rzymskiego (III wiek p.n.e - IX wiek n.e). Z kolei Birgu wraz z całym Cottonera uznaje się za miejską kolebkę maltańskiej cywilizacji. Natomiast Valletta jest owocem panowania Zakonu Joannitów na Malcie. To dzięki tym “świętym” rycerzom, obecna stolica Malty jest uznawana za jedno z najbardziej charakterystycznych barokowych miast w Europie.

Początki cywilizacji maltańskiej sięgają czasów prehistorycznych, a dokładnie okresu megalitycznego, który pozostawił po sobie namacalne ślady. W kraju znajdziesz pozostałości po budowlach-świątyniach — jest ich w sumie 7. Większość (np. Skorba, Tarxien) znajduje się na wyspie Malta. Planując wycieczkę na wyspę Gozo warto umieścić pozostałości pradawnej świątyni Ggantija w planie wycieczki, jako jedno z obowiązkowych miejsc do odwiedzenia.

W tym roku mija dokładnie sto lat, od kiedy powstał pierwszy film na Malcie (Otwiera się w nowym oknie). Z czasem ten śródziemnomorski kraj stał się jednym z ulubionych miejsc powstawania mega produkcji. Troja, Gladiator 1, Gladiator 2, Assassin’s Creed, World War Z, Napoleon, Johnny English, Kapitan Phillips, Jurassic World Dominion, Monachium, serial Gra o Tron — ta lista wydaje się nie mieć końca. Wiadomo już, iż właśnie tam powstanie kolejna, trzecia część Gladiatora, a Mel Gibson nakręci historyczny serial związany Oblężeniem Malty z 1565 roku.

Nie bez powodu mówi się o Wyspach Maltańskich jako o słonecznych wyspach. Są one jednymi z najbardziej słonecznych miejsc w Europie. Na Malcie takich dni w roku jest ponad 300. Wynika to z kilku czynników. Jednym z nich jest położenie (strefa klimatu śródziemnomorskiego), co sprawia, dni słoneczne są bardzo częstym widokiem. Ponadto brak większych przeszkód terenowych na Malcie, takich jak góryz, powoduje, że napływ promieni słonecznych nie jest w żaden sposób blokowany. Nie powinno więc to dziwić, iż Malta jest w centrum zainteresowania nie tylko latem, ale wiosną i jesienią. Łagodne zimy powodują, iż Malta jest idealnym miejscem do korzystania ze słonecznych kąpieli, kiedy w Polsce panuje zimowa aura.

Malta to jeden z najbardziej katolickich krajów w Europie. Ponad 90% jego mieszkańców identyfikuje się z wiarą rzymskokatolicką. Malta ma dwukrotnie dłuższą historię z chrześcijaństwem niż Polska, ponieważ jej mieszkańcy przyjęli nauczanie Chrystusa już w 60 roku n.e. — wraz z pojawieniem się tam św. Pawła. Dlatego też ten wyspiarski kraj jest nazywany najmniejszym kościołem Europy, w którym znajduje się tyle kościołów (mniejszych i większych), ile jest dni w roku. 

Za tą liczbą kryje się rok powstania jednego z najstarszych działających teatrów w Europie. Teatr Manoel zbudowano z inicjatywy portugalskiego Wielkiego Mistrza Zakonu — Antonio Manoela de Vilhena. Jego powstanie było częścią szerokiej wizji Vilhena, który stawiał na rozwój Malty jako nowoczesnego, kulturalnego ośrodka w XVIII-wiecznej Europie. Teatr Manoel jest doskonałym przykładem zastosowania barokowej architektury w kulturze. Pełni on również rolę siedziby Narodowego Teatru Operowego Malty. Może pomieścić ponad 600 osób.

Brytyjski wątek często przejawia się w społeczno-kulturowym odbiorze Malty — ruch lewostronny, czerwone budki telefoniczne, brytyjskie gniazdka, a także angielski jako język urzędowy, którym na co dzień posługują się mieszkańcy tego śródziemnomorskiego kraju. Jednak stanowi to jedynie epizod w długiej i złożonej historii Malty. W 1964 roku mieszkańcy tego śródziemnomorskiego w referendum zgodzili się na powołanie konstytucji, która dała im niepodległość. Oznaczało to dla Malty koniec bycia częścią Imperium Brytyjskiego.

Od 2016 roku Międzynarodowy Instytut Gastronomii, Kultury, Sztuki i Turystyki (IGCAT) co roku wybiera miejsca na Europie, które charakteryzują się bogactwem kulturowym i gastronomicznym przyznając im tytuł “Europejskiego Regionu Gastronomicznego”. W przyszłym roku (2026) będzie on należeć do Gozo — drugiej co do wielkości wyspy Maltańskiego Archipelagu. Jej mieszkańcy są znani z przetwórstwa pomidorów, a także lokalnego owczego serca ( Ġbejna) oraz chleba (ftira). Warto dodać, że Ġbejna to pierwszy regionalny produkt spożywczy z Malty, który znalazł się na unijnej liście produktów chronionych. Z kolei ftira od 2020 roku jest na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Maltańska cywilizacja ma już 8000 lat. 80 wieków. Szacuje się, iż pierwsi osadnicy na archipelagu maltańskim pojawili się około roku 5900 lat p.n.e. Od tego czasu historia tego wyspiarskiego kraju krzyżowała się z państwami i narodami, które działały w obszarze Morza Śródziemnego. Byli to zarówno Fenicjanie i Arabowie. Były to także Cesarstwo Rzymskie, Bizancjum, Cesarstwo Francuskie oraz Imperium Brytyjskie. Wielu z tych przedstawicieli trwale pozostawiło za sobą ślady, które są widoczne do dziś.